VIII. No. 26. PARAMASASTRA JAWI ( BAB : TÊMBUNG TANDANG )

 Paramasastra Jawi 26 :

Têmbung Tandang :

--- Têmbung-têmbung Sananta " dak " kaya kasêbut ing No. 25 mau, kanggoné mung ana  ing ukara, yaiku mênawa kang dipêrlokaké anggoné arêp tumandang nyambut gawé.

--- Nanging yèn têmbung Tandang  béda manèh, ing têmbung iki kang dipêrlokaké yaiku " lésané ".

--- Têmbung Tandang uga bisa kapérang dadi têlung warna yaiku :

   I. TÊMBUNG TANDANG WANTAH.

  II. TÊMBUNG TANDANG " i " KRIYA.

 III. TÊMBUNG TANDANG " ké " KRIYA.

--- Katrangané :

   I. TÊMBUNG TANDANG WANTAH :

--- Yaiku sarupané têmbung kang asalé saka têmbung Tanggap " dak " Wantah, dadiné têmbung tandang sarana kawuwuhan panambang " é ".

--- Dadi wujudé = dak + lingga + é.

Déné rimbagé diarani RIMBAG TANDANG WANTAH.

~~ Tuladha :

     1.  dak tuku -----> têmbungé tandang

          --->  dak tukuné.

     2.  dak tulis -----> têmbungé tandang

           ---> dak tulisé.

     3.  dak gawa----> têmbungé tandang

           ---> dak gawané.

     4.  dak sapu ----> têmbungé tandang

           ---> dak sapuné.

  II. TÊMBUNG TANDANG " i " KRIYA :

--- Yaiku sarupaning têmbung kang asalé saka têmbung tanggap " dak " i - kriya, dadiné têmbung tandang sarana kawuwuhan panambang " ana ".

--- Dadi wunudé = dak + lingga + ané

Déné rimbagé diarani RIMBAG TANDANG " i " KRIYA.

~~ Tuladha :

   1.  dak tukoni ---> têmbungé tandang 

         --->  dak tukonané.

   2.  dak tulisi -----> têmbungé tandang 

         ---> dak tulisané.

   3.  dak saponi --> têmbungé tandang 

         ---> dak saponané.

   4.  dak pacul ---> têmbungé tandang

         ---> dak paculané.

 III. TÊMBUNG TANDANG " ké " KRIYA :

--- Yaiku sarupaning têmbung kang asalé saka têmbung tanggap " dak " ké - kriya, dadiné têmbung tandang sarana kawuwuhan panambang " na ".

--- Dadi wujudé = dak + lingga + na

Déné rimbagé diarani RIMBAG TANDANG " ka " ké - KRIYA.

~~ Tuladha :

   1.  dak tukokaké ---> têmbungé tandang

         ---> dak tukokné.

   2.  dak balèkaké ---> têmbungé tandang

         ---> dak balèkné.

   3.  dak sapokaké --> têmbungé tandang

        ---> dak sapokné.

   4.  dak wacakaké ---> têmbungé tandang 

         ---> dak wacakné.

Tuladha panganggoné ing ukara :

--- Ukara Sananta adhapur ukara tanduk, yèn ukara Tandang adhapur ukara tanggap.

 I. Ukara Sananta :

    1. Aku dak nyapu latar.

    2. Aku dak nyaponi latar.

    3. Aku dak nyapokaké latar.

 II. Ukara Tandang :

    1. Lataré dak sapuné.

    2. Lataré dak saponané.

    3. Lataré dak sapokné.

                    --- wjg ---

 ---> ana candhaké : 

       BAB : TÊMBUNG SAMBAWA VIII.  27.