Thursday, February 27, 2020

IX. No. 40. D. 2. TULADHA WICARA KAWÊDHAR PAHARGYAN PAWIWAHAN ( BAB : DASA NAMA TÊMBUNG KAWÊDHAR )

 Tuladha Wicara Kawêdhar Pahargyan Pawiwahan 40 :



Dasanama Têmbung Kawêdhar :

      Bab " DASA NAMA " uga bakal kapacak ana ing KASUSASTRAN  mirsanana nomêr Romawi XI. No. 23. B. 13.

       Dasanama iku ngandhut wêrdi :
Dasa   = 10.
Nama = jênêng.
       Têmbung ing ndhuwur mau, maksudé " Têmbung-têmbung kang padha têgêsé ".


~~~ Kayata :

Abjad : A :


  1. Abang  ---> 
      rêkta, abrit, mirah.
  2. Aku  ---> 
      amba, ingong, ingwang, ulun, ingsun, 
      kawula, patikbra, manira, robaya.
  3. Allah ---> 
      Hyang Widhi, Hyang Manon, 
      Hyang Murbèng Jagad, Hyang Maha 
      Kawasa.
  4. Alus ---> 
      mêrdu, mardawa, tanu.
  5. Ambêgan --->
      huswa, napas, swasa, huswasa.
  6. Anak ---> 
      suta, sunu, siwi, putra, atmaja, wéka, 
      tanaya.
  7. Angin ---> 
      sindhung, riwut, bayu, bajra, samirana, 
      wirayang.
  8. Asor ---> 
      sudra, ina, nistha, papa.
  9. Ati ---> 
      prana, driya, tyas, kalbu, galih, 
      wardaya  bala.
10. Awak ---> 
      angga, salira, sarira, badan, lingga, 
      raga,  angga, dhiri.
11. Awan ---> 
      rina, rahina, siyang.


Abjad  : B :

12. Bagus ---->
      sigit, rêspati, pêkik, jênthara.
13. Banyu ---->
      tirta, wé, hèr, warih, sindu, udaka, jala, 
      ranu, jahnawi.
14. Bapa ---->
      rama, yayah, sudarma.
15. Bêcik ---->
       adi, luhung, tama, éndah, èdi, yogya, 
       pèni.
16. Béda ---> 
      bèntên, wanèh, bênèh, séjé, liya, paé.
17. Bêngi ---> 
      ratri, dalu, wêngi.
18. Bojo ---> 
      kucumbi, sémah, garwa, somah, 
      kalulut.
19. Bumi ---> 
      pratala, bantala, pratiwi, kisma, 
      buwana, mandhala.
20. Bungah --->
      lalita, harsaya, trustha, énggar, girang, 
      wijah, gumbira, sênêng.


Abjad : C :

21. Cangkêm -----> 
       tutuk, lisan, nana, waktra.


Abjad : D :

22. Dhampar ----> 
      amparan, padmasana, palangka, 
      patarana.
23. Dhéwé ----->
       pribadi, anggana, priyangga, juga.
24. Dhuwit ------> 
       arta, ardana, picis.
25. Dina -------->
      ari, wara.


Abjad : Ê/É :

26. Êmas -----> 
       rukma, rukmi, lancana, kêncana, jené.
27. Éndah ----->
      rêsmi, listya, raras, wicitra.


Abjad : G :

28. Gawé ------> 
       kirtya, kardi, karti, yasa, karya.
29. Gêni ------> 
       agni, api, latu, dahana, brama,
       pawaka, bahmi.
30. Gulu ------> 
       jangga, lungaya, tênggak.
31. Gunêm ------> 
       wuwus, wacana, ujar, wicara,
       sabda, ngling.
32. Gunung -----> 
       wukur, ardi, giri, abcala, parwata,
       arga, prabata, aldaka.


Abjad : I :

33. Ibu -----> 
       biyung, biyang, umi, wibi, 
       réna, puyêngan.
34. Ijo ------> 
       wilis, ijêm.
35. Ilat ------>
       lidhah, jihwa.
36. Intên ------> 
       rêtna, sotya, nila, kumala, manik.
37. Irêng ------> 
      langking, krêsna, cêmêng.
38. Irung ------>
      parsana, grana, nasika.



Abjad : J :

39. Jagad ------>
       ndonya, janaloka, marcapada, lam, 
       rat, buwana,manuswapada.
40. Jênêng ------> 
       asma, aran, nama, wêwangi, kêkasih, 
       jêjuluk, pêparab, awasta, sêsilih,
       bêbisik, têngran, sambat.



Abjad : K :

41. Kabèh ----->
      sanggya, sagung, sawêgung, sadarum.
42. Kasmaran ------>
       kasêngsêm, kayungyun, kédanan, 
       gandrung, wuyung, wulangun, turida.
43. Katon ---> 
      kawistara, kasatmata, kèksi, kaèksi
      kèngis, kawuryan, kawangwang.
44. Kaya ---->
      kadya, lir, kadi, pindha, yayah, péndah.
45. Kêmbang --->
      kusuma, puspa, puspita, padma,
      sari, sêkar.
46. Kêris ------> 
      dhuwung, curiga, wangkingan,
      katga, suduk, patrêm.
47. Kondhang ---> 
      misuwur, kaloka, kawéntar, kasusra, 
      kasub, kongas, komuk, kombul, 
      kajanapriya, kaonang-onang.
48. Kongkonan -----> 
      duta, caraka, cundhaka, gandhèk.
49. Kulit ----> 
       kusika, kumara, carma.
50. Kuning ----> 
       pita, jênar, punar, gadhing.
51. Kuping ----->
      karna, talingan, karni.



Abjad : L :

52. Lambé -----> 
       lathi, bibir, kalpija.
53. Lan ---> 
       lawan, kalawan, kalayan, tuwin, 
       saha, miwah, sarta, myang.
54. Lanang ----> 
       priya, jalu, jalêr, kakung.
55. Langit ---> 
      akasa, awiyat, tawang, dirgantara, 
      gêgana, antariksa, jumantara, ambara.
56. Lara ------>
      sakit, gêrah, wikara, rapuh, riga, 
      agring, marana.
57. Layang ---->
      nawala, kintaka, pustaka, patra, 
      walgita, wilapa, sêrat.
58. Lawang ----->
      wiwara, dwara, kori, kontên.
59. Lintang ---> 
      kartika, taranggana, bintang, wintang, 
      sudama.
60. Lunga ---> 
      méntar, médra, linggar, anis, anglês.
61. Lungguh ---> 
      lênggah, sila, satata, pinarak.


Abjad : M :

62. Mata ---> 
      mripat, aksa, èksi, soca, caksa, nétra.
63. Mati ---> 
      lalis, léna, palastra, antaka, pralaya, 
      murud, séda, pêjah.


Abjad : N :

64. Nalika -----> 
      rikala, kala, tatkala, dhuk.
65. Nganggit ---> 
      angripta, angrumpaka, anggubah, 
      anukarta, anggupita, nawunggita.
66. Nyêmbah --->
       ngaraspada, mangèstupada, 
       mangarcana.
67. Nyunggi ----->
      nuhun, mundhi, ngêmban.


Abjad : P :

68. Pakurmatan --->
      astuti, pangastawa, panakrama, 
      kastawa.
69. Pamulangan --->
      pawiyatan, pracabakan, kartawaran.
70. Panêngah --->
      pamadya, pamadé, wirun.
71. Pangan ----->
      boja, boga, baksa, bukti.
72. Pangarêp ---> 
      pangarsa, pangayun, pramuka, 
      pramugari, pangajêng, krêtawadana.
73. Paturon ----->
      pagulingan, tilam, gupit, palêrêman.
74. Pawèh -----> 
      wilasa, nugraha,parman, pitêdhan.
75. Pintêr ---> 
       nimpuna, widagda, guna, putus, 
       wicaksana, wignya, lêbda, limpat, 
       bontos, buntas.
76. Pitutur ---> 
      warsita, warah, wursita, darma, 
      wasita, wuruk.
77. Prawan ----->
      rara, kênya, dara.
78. Putih -----> 
      séta, dawala, pêthak, pingul.


Abjad : R :

79. Rai ----->
      pasuryan, praupan, muka, wadana.
80. Ratu ---> 
      aji, dipa, raja, nara, naréndra, nararya, 
      naranata, buminata, maharaja, prabu.
81. Rêmbulan --->
      wulan, sasi, candra, badra, basanta, 
      kirana, soma, sitorêsmi, sitakara, 
      sasadara.


Abjad : S :

82. Sadulur ----->
       kadang, warga, wandawa, jalu, 
       sadhèrèk, sudara.
83. Sagara ---> 
       samodra, jalanidhi, jaladri, tasik,
       udadi, sagantên.
84. Sandhangan ---> 
       busana, panganggo, agêm-agêman, 
       wastra.
85. Sikil ----->
       suku, pada, samparan, sampéyan.
86. Sirah --->
       murda, mustaka, utamangga, kumba, 
       kêpala, ulu, thothok, pathak,  
       êndhas, raksi.
87. Slamêt ----->
       sugêng, basuki, rahayu, raharja, 
       yuwana.
88. Srêngéngé ----->
       rawi, radité, raditya, bagaskara, surya, 
       arka, bagaspati, pratanggapati.


Abjad : T :

89. Tangan -----> 
       asta, lungayan, buja, bujaka.
90. Turu -----> 
       guling, néndra, tilêm, saré, mrêm.
91. Tuwa -----> 
       wrêdha, sêpuh, jimbun.


Abjad : U :

92. Untu ------>  
      dênta, danta, waja, udaka.


Abjad : W :

93. Wadon -----> 
       wanita, dyah, juwita, wanodya, 
       pawèstri, dayinta, rini, putri.
94. Wangi ------> 
       amrik, arum, sumrik, wida.
95. Waras -----> 
       saras, mari, waluya, pulih, dhangan.
96. Wêktu ------> 
      wayah, wanci, wêkdal, kala, mangsa, 
      ungsum.
97. Wêruh ------>
      anon, uninga, wikan, upiksa, upiksi, 
      udani, wrin.
98. Wêtêng ----->  
      padharan, garba, udara.
99. Wong -------> 
      tiyang, jalma, janma, nara, jana, 
      manungsa, manusa, manuswa.

~~~ Tambahan :
--- Biru ------>  
     nila, maya, bintulu.

--- Araning Dina  :
1. Ngahad
2. Sênèn
3. Sêlasa
4. Rêbo
5. Kêmis
6. Jêmuwah
7. Sêtu

--- Araning Pasaran :
1. Lêgi -----------> Manis
2. Pahing -------> Jênar, Abritan
3. Pon ------------> Palguna, Kuningan
4. Wagé ---------> Cêmêngan
5. Kliwon -------> Kasih

--- Araning Sasi :
  1. Sura
  2. Sapar
  3. Mulud
  4. Bakda Mulud
  5. Jumadil awal
  6. Jumadil akhir
  7. Rêjêb
  8. Ruwah
  9. Puasa
10. Sawal
11. Dulkangidah
12. Bêsar

--- Araning Tahun :
1. Alip
2. Éhé
3. Jimawal
4. Jé
5. Dal
6. Bé
7. Wawu
8. Jimakir

--- Araning Windu :
1. Windu Adi --------------> linuwih
2. Windu Kunthara -----> ulah
3. Windu Sangara ------> banjir
4. Windu Sancaya -----> srawung

--- Araning Kéblat :
1. Wétan ---------> purwa
2. Kidul -----------> daksina
3. Kulon ----------> pracima
4. Lor --------------> utara

--- Araning Rasa :
1. Kêcut --------> amia
2. Lêgi ----------> manis
4. Pait ----------> tikta



                      --- wjg ---


---> ana candhaké : 
      X. BAB. KABUDAYAN.

Katrangan :
Sadèrèngipun Adi-cara Pawiwahan sarta Pahargyan langkung rumiyin kawontênakên LAMARAN.

Déné tuladhanipun wicara, mirsanana sêratan ing angka RUMAWI :  XVI.
TATA-CARA ADAT LAMARAN.

0 comments:

Post a Comment