Pratélan Wêrdining Têmbung ing Wicara Pawiwahan :
Abjad : A :
1. Adat =
tata cara kang lumrah.
2. Adat-widiwitana =
tata cara paringing Gusti Ingkang
Linangkung.
3. Aliman =
maha wikan, waskitha, ngêrti
sadurungé.
4. Amit =
kula nuwun, nuwun pangapuntên,
nyuwun sèwu, diucapaké yèn
rumangsa tumindak dêksura/murang
tata.
5. Amit pasang aliman tabé ( tabik ) =
nuwun sèwu, amatur salam
pakurmatan, kula nuwun aja dadi
atimu yèn aku ngêndhih ing
kawaskithan.
6. Amparan =
dhampar.
7. Anorraga =
andhap-asor, ngasoraké awak.
8. Antiga =
êndhog.
9. Anuraga =
digdaya, kinasihan.
10. Asta =
tangan.
11. Astuti =
sêmbah, sêmbah-bêkti.
12. Asung =
awèh, wèwèh.
Abjad : B :
13. Bangkit =
bisa
14. Binandhunging karna =
kabar kang durung mêsthi bênêr,
gotèking won akèh, kêbarung.
15. Bokor =
arané wadhah kaya cêmung mawa
sikilan
16. Bombong =
sênêng, bungah, mantêp atiné.
17. Brangta =
kasêngsêm, kédanan.
18. Budaya =
budi, nalar, pangangên-angên.
Abjad : C :
19. Candra =
sasi, rêmbulan.
20. Cinandhi =
dikubur, dipêpêtri, dipundhi-pundhi.
21. Cinandra =
dicritakaké sarana pêpindhan.
22. Céngkok =
pratingkah kang digawé-gawé murih
katon bêcik, êluking swaraning lêlagon.
23. Cumanthaka =
kumaki, kuwanèn, lumangkung.
24.Cundhaka =
utusan, kongkonan.
Abjad : D :
25. Dadya =
dadi, dados.
26. Dhomas =
wolungatus.
27. Dhuwung/wangkingan =
kêris.
28. Dodot/kampuh =
jarit amba lan dawa kanggo
pisowanan.
29. Dungkap =
mèh têkan ing...
30. Duta =
utusan ( cundaka )
31. Dwara =
kori, lawang, gapura.
Abjad : E :
32. Èmêng =
sêdhih, susah.
33. Èsmu =
sêmu, rada.
34. Èstha =
sêdya, cipta, pindha.
35. Èsthi =
yêkti sêdya.
Abjad : G :
36. Gantya =
ganti, lintu, gantos.
37. Gati =
wigati, pêrlu.
38. Gawok =
gumun, ngungun.
39. Grahita =
panyananing batin.
40. Guna =
kaluwihan, kapintêran, watak.
41. Guna kaya =
pamblanjaning wong lanang marang
bojoné.
42. Guru laki =
bojo lanang.
Abjad : H :
43. Hamêstuti =
ngêmban dhawuh.
44. Handulu =
handêlêng, mirsani.
45. Hangambar =
sumêrbak wangi, misuwur bangêt
( jênêngé ).
46. Hangambara =
mabur, ngambah awang-awang,
lunga mrana-mrana.
47. Hangêmbani wuwus =
nglantaraké dhawuh ngandika,
nyulihi ngandika.
Abjad : I :
48. Ijab =
nikahan.
49. Ijabah =
diparêngaké, kêlakon panyuwuné.
50. Iladuni =
pêthèk, wêwêcan ( ngèlmu gaib ).
51. Ila-ila =
wewalêr.
52. Ila-ila ujaring para kina =
wêwalêr para luhur kang kudu
dièstokaké.
Abjad : J :
53. Jalanidhi =
sagara.
54. Jalu lan wèstri =
lanang lan wadon.
55. Jangga =
gulu.
56. Jatmika =
tansah nganggo trapsila, tata-susila.
57. Jatukrama =
jodho.
58. Jaya-jaya wijayanti =
luwih ngunggulaké.
59. Jêmpana =
tandhu gedhé nganggo payon.
60. Jênar, jené =
kuning.
61. Jêngkar =
lunga, budhal, mangkat.
62. Jumurung =
nayogyani, mupakati.
63. Jurung =
ngréwangi, nayogyani.
64. Jurung wungon =
ngréwangi mêlèk ( tirakatan ).
Abjad : K :
65. Kadang =
sêdulur
66. Kaduk =
kakéhan, kêbangêtên.
67. Kadya =
kaya, kadi, kados.
68. Kalingga murda =
kapundhi.
69. Kalingga murdaning akrami =
bangêt kapundhi pranatan sing bêcik.
70. Kalis =
ora kêtaman, ora pasah.
71. Kalpika =
ali-ali.
72. Kancana, kêncana =
êmas
73. Karoban =
kêbanjiran, kêlêban.
74. Karna =
kuping.
75. Karsa =
karêp.
76. Kartika =
lintang
77. Kartika silih pêrnah =
lintang alihan.
78. Karya =
gawé, pênggawé.
79. Kasdu =
gêlêm, arêp.
80. Kasmaran =
kédanan, kasêngsêm.
81. Kasutapan =
babagan ulah tapa.
82. Kawibawan =
kaluhuran, kamuktèn.
83. Kawistara =
cêtha, kêtara.
84. Kawuryan =
Kawêdhar, katingal.
85. Kèkèt =
rakêt bangêt.
86. Kênya =
prawan.
87. Kridha =
tumindak, pagawéan, nindakaké.
88. Kumênyar =
sumorot.
89. Kumêsar =
kuwatir.
Abjad : L :
90. Laju =
têrus.
91. Lathi =
lambé
92. Lêbda =
mumpuni ing sawijining kawruh.
93. Lêgawa =
loma, dhêmên wèwèh kanthi rila
trusing ati.
94. Lêléda =
lêléwa, patrap digawé-gawé murih
narik kawigatèn.
95. Lingga =
pêpundhèn.
96. Lingsêm =
isin, wurang.
Abjad : M :
97. Madal pasilan =
lunga saka pajagongan.
98. Madya =
têngah.
99. Magut =
maju, nêmpuh, nuju, nrajang.
100. Magut wicara =
maju pangandikan, nuju papan
gunêm.
101. Manda =
alon, lirih, wêtara, manda-manda.
102. Mandrawa =
adoh.
103. Mangkana =
mangkono, makatên.
104. Mangarsa =
mangarêp, nuju ing ngarêp.
105. Mangku gati =
duwé gawé, duwé kajat.
106. Manjing =
lumêbu, mlêbu.
107. Marak =
séba, ngadhêp.
108. Maruta =
angin.
109. Mawa =
ngêmot, nganggo, kadunungan,
nggawa.
110. Méntar =
lunga, mangkat.
111. Mêrak ati =
nyênêngaké.
112. Mêrdu =
lêmês, nyênêngaké rasa
113. Mijil =
mêtu.
114. Mingkuh =
nyingkiri, ngêmohi.
115. Mirunggan =
mligi.
116. Mitra =
sanak, sadhèrèk, rowang.
117. Mongkog =
gêdhé atiné.
118. Mradapa =
tuwuh, thukul, sêmi.
119. Mrawata suta =
bungahé sagunung anakan.
120. Murwani =
miwiti.
121. Munggwing =
ana ing.
122. Myang =
karo, miwah.
Abjad : N :
123. Nangkaraké =
mêncaraké.
124. Nétra =
mripat.
125. Ngadi busana =
macak, dandan.
126. Ngaras =
ngambung.
127. Ngaras pada =
sungkêm, nyêmbah.
128. Ngéjawantah =
ngaton, ngatingal.
129. Ngracut =
nguculi, ngudhari.
130. Ngrasuk busana =
nganggo sandhangan.
131. Nir baya =
ora ana bêbaya.
132. Nir wikara =
ora ana bêbêndu.
133. Nyênyadhong =
ngêntèni, nganti-anti, ngadhang,
ngarêp-arêp.
Anjad : P :
134. Pada =
suku, ngisor.
135. Palakrama =
rabi, bêbojoan.
136. Pamawas =
pandêlêng.
137. Pambagya =
pambagé, anggoné mbagékaké,
pakurmatan.
138. Pambagyaharja =
pambagé kêslamêtan.
139. Pana =
pintêr, baud, wasis.
140. Pandam =
pêpadhang, diyan, obor.
141. Pandam kurung =
ting.
142. Pangarih =
wong wadon, kang dadi kanthiné
pangantèn wadon.
143. Pangarsa =
pangarêp.
144. Panglocitaning wardaya =
pangrasaning ati.
145. Panglipur =
kang njalari lipuring ati.
146. Paramasastra =
wêwaton bab panulis sarta
tatananing têmbung.
147. Paripurna =
rampung.
148. Patêmbayan =
sêmayan.
149. Pindha =
èmpêr, kaya, mirip.
150. Pinêtha =
diwujud, diwangun, digambar.
151. Piniji =
dipiji, diditugasi.
152. Pita =
kuning.
153. Prabawa =
kaluhuran, daya kang mêtu saka
kaluhuran.
154. Pracihna =
pratandha.
155. Pradangga =
gamêlan.
156. Pralampita =
pasêmon, pralambang.
157. Prana =
manah, rasaning ati.
158. Pringga bayaning marga =
bêbaya ing dalan.
159. Priyangga =
ijèn, dhéwé.
160. Puji =
pandonga.
161. Puput =
wêkasan.
162. Puput yuswa =
mati, séda, pêjah.
163. Purwa =
wiwitan, wiwit.
164. Puspa =
kêmbang.
165. Puspita =
kêmbang.
Abjad : R :
166. Raka =
sêdulur lanang kapêrnah tuwa.
167. Réma/rékma =
rambut.
168. Rênggang gula kumêpyur pulut =
rakêt bangêt, lèngkèt.
169. Rêspati =
pantês, sêdhêngan, pidêksa, Kêmis.
170. Rubéda =
pakéwuh, alangan.
171. Rucat =
cucul pênganggo.
172. Rukmi =
êmas.
Abjad : S :
173. Samapta =
sumadiya, samêkta, wis rampung.
174. Samar =
ora cêtha, sumêlang, kuwatir.
175. Sambékala =
kacilakan, alangan.
176. Samirana =
angin.
177. Sandéa =
sumêlang.
178. Sarik =
walad, bêndu.
179. Sarju =
cocok, sêtuju, condhong atiné.
180. Sarimbit =
sakloron lanang wadon, sêkaliyan.
181. Satuhu =
satêmêné, sanyata, saèstu.
182. Sêdya =
karêp, niyat, maksud.
183. Sêsanti =
donga, puji.
184. Séta =
putih.
185. Sidhêm =
kèndêl.
186. Sigêg =
lêrêb, mandhêg.
187. Sigra =
énggala, nuli.
188. Sih =
trêsna, kawêkasan.
189. Silih =
ganti, gumanti.
190. Sinawang =
dipandêng.
191. Singêb =
kêmul.
192. Singgah-singgah =
donga nyingkiraké lêlêmbut.
193. Singlar =
sélak, sumingkir nyimpang.
194. Sinuba =
diurmati.
195. Sitarêsmi =
rêmbulan.
196. Srah-srahan =
barang-barang sing diwènèhaké
pangantèn wadon.
197. Subasita =
tata-krama.
198. Sugata =
suguh, pisuguh.
199. Sumirat ----->
gumêbyar, sumorot, kumêpyur,
sumawur.
200. Sumunar =
sumorot.
Abjad : T :
201. Tabé =
sêsalaman, aja dadi atimu, tabik.
202. Tambuh =
ora prêduli/mrêduli, ora ngêrti,
ora wêruh, api-api ora wêruh.
203. Tangkêp asta =
salaman.
204. Tawing =
tèbèng, pinggir.
205. Tepa palupi =
conto, tuladha.
206. Têpas =
papan panginêpan, balé.
207. Têpas wangi =
pajungutan, paturon.
208. Tilam sari =
paturon.
209. Tinon =
katon, didêlêng.
210. Tulak sarik =
walat, bêbêndu saka Allah
mêrga nêrak prakara suci.
Abjad : W :
211. Wadana =
rai, pasuryan.
212. Wandawa =
sanak-sêdulur, kadang.
213. Wandé/Sandé =
wurung.
214. Wardaya =
manah, pangrasaning ati.
215. Warta =
kabar, kandha.
216. Wasana =
wêkasan.
217. Wasita =
tutur, pitutur, basa langkung.
218. Wêrdi =
têgês, makna.
219. Wibawa =
mulya, mukti.
229. Wicara =
ujar, gunêm, rêmbug, omong.
221. Wijang =
apik, sarwa runtut.
222. Wilis =
ijo.
223. Wimbuh =
wuwuh, imbuh.
224. Wingit =
angkêr, tajêm mawa prabawa.
225. Wisma =
omah.
226. Wiwara =
lawang, bolongan.
227. Wiyati =
langit.
228. Wrêdha =
sêpuh, tuwa.
229. Wuntat =
wingking.
230. Wuri =
pêngkêr, mburi, pungkur.
231. Wuwus =
ucap, wicara.
Abjad : Y :
232. Yayah =
kaya, bapa, prasasat.
233. Yayah-réna =
bapa-biyung.
--- wjg ---
------> ana candhaké :
BAB : DASANAMA IX. 40. D. 2.
0 comments:
Post a Comment